• Ticaret Sicili Müdürlüğüne sunulacak raporlar; İşlem türüne göre ayrı ayrı düzenlenebileceği gibi, istenilen bilgilere yer verilmesi koşulu ile tek rapor olarakta düzenlenebilir.

• Bu raporların düzenlenmesi aşamasında geçmişe dönük defter ve benzeri kayıt bilgilerinin olmaması halinde, Raporların güncel kayıt bilgileri (defter veya diğer bilgiler) ile düzenlenmesi gerekmektedir.

• Tüm raporlarınızın inceleme bölümü başlığı altında öz varlık hesaplama tablosuna yer verilerek, sermayenin ödendiği ve TTK 376. maddeye göre yarısının korunup korunmadığı dip notu ile yazılması gerekmektedir.

• Sermaye artırımlarında düzenlenecek müşavir raporuna göre şirketin özvarlığının tescilli sermayesinin 1/2 nin altına veya eksiye düşmesi halinde; TTK 376.maddenin uygulanması tebliğinin 10.maddesi a ve b bentlerine göre artırılacak sermaye miktarı ile ödenmesi gereken sermaye miktarının hesaplanma yöntemi,Anonim Şirketler sermaye artışı veya Limited Şirketler sermaye artışı başlıkları altında yer verilmiştir.

Vergi kanunlarının uygulanması nedeniyle, vergi daireleri ile mükellefler, adına ceza kesilenler ve hakkında takibat yapılanlar arasında doğacak uyuşmazlıklar neticesinde vergi mahkemeleri, idare mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay nezdinde açılacak davalar hakkında yapılacak iş ve işlemler bu kısımda belirtilen ilke ve kurallar çerçevesinde yürütülür.

Konkordato taleplerinde konkordato ön projesi ve ön projede yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda “makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları” raporu sunulması zorunlu evraklardır.

Cümleden de anlaşılacağı gibi “makul güvence veren denetim raporu” tamamen ön proje ile ilgilidir.

Konkordato ön projesi şirketin mevcut gerçeklerini esas alan açık, net, anlaşılır bir proje değilse “makul güvence veren denetim raporu” yazacak olan bağımsız denetçinin işi bir hayli zor olacaktır.

28.02.2018 tarih ve 7101 sayılı Kanun‘la, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunumuzun konkordatoya ilişkin 285 vd. maddelerinde değişiklik yapılarak, uygulamada tamamen terk edilmiş görünen Konkordato Kurumu’nun yeniden canlandırılması amaçlanmıştır. 06.12.2018 tarih ve 7155 sayılı Kanunla da, daha önce 7101 sayılı Kanunla değişikliğe uğramış olan İcra ve İflâs Kanunumuzun 286’ncı, 287’nci, 290’ıncı ve 292’nci maddelerinde yeniden değişiklik yapılmış ayrıca 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa bir geçici madde eklenmiştir.

Batık şirketlerin borçlarını ödeyebilmelerini amaçlayan bir sistem olan konkordato,  borçlarını ödemede zorlanan şirket ve kooperatiflerin, bir kısım borçlarından kurtularak borçlarını ödeyebilir duruma getirmeleri için uygulanıyor.

Konkordatoda borçlu, alacaklılarına borcunun tamamını değil, belirli bir oranını ödemeyi teklif ediyor. Borçlunun iflasında, alacaklılar genelde alacaklarının yarısından daha azını daha uzun vadede temin edebildikleri için konkordato, alacaklıların işine gelebiliyor.

Konkordato uygulamasında, alacaklı ve borçluların konkordato müessesesi kapsamında borç ve alacakları yeniden yapılandırma işlemine tabi tutuluyor.

Konkordato, ”borçların yeniden yapılandırılması suretiyle iflasa tabi borçluların mali durumunun düzeltilerek iflastan kurtulmasını, diğer borçluların ise mali durumunun düzeltilmesini amaçlayan, alacaklıların da belirli bir tenzilatla veya vadede alacağına kavuşmasını sağlayan ve mahkemenin tasdikiyle taraflar açısından bağlayıcı hale gelen bir anlaşma” olarak tanımlanıyor.

Başlıca;

1-Adi Konkordato

2- İflastan Sonra Konkordato

3- Mal Varlığının Terki Suretiyle Konkordato

4- Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerin Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırılması

şeklinde sınıflandırılabilir.

Bilindiği üzere mali tabloların hazırlanmasında VUK ve UFRS de uygulanan değerleme usulleri kullanılır.

Değerlemede esas, varlıkların vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda sahip oldukları kıymetleridir. Envanter sonrası düzenlenen bilançolar kıymetlerin genel bir özetini gösterir. Değerleme ile bilançonun dönem sonunda sahip olunan değerleri fiili olarak gösterir hale getirilmesi sağlanır. Değerleme işlemine kanunların bakış açısında bir takım farklılıklar bulunmaktadır.

Ancak Rayiç Değer Bilançosunda ise; Rayiç bedel belirlenerek hesaplamalar yapılmaktadır. Rayiç Bedel ise, bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım ve satım değeridir.  

04.03.2009 tarih ve 27159 Mükerrer sayılı Resmi Gazete yayımlanan 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, bu Kanuna göre gerçekleştirecekleri yapım işleri ihalelerinde uygulayacakları usul ve esasları kapsamında hazırlanacak Mali yeterliliğe ilişkin, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci maddesi hükümleri esas alınarak düzenlenen belge ve raporlar.

İlgili Mevzuatın 35. Maddesinde belirtilen Bilanço veya eşdeğer belgeler

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi,

sunar denmektedir.

İhaleye girecek isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.

(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

(8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.

(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.

Ekonomi Raporları

Genel amaçlı ekonomi üzerine menkul ve gayrimenkul değişimlerinin analizlerinin yapılması üzerine ekonomi raporları oluşturmak ve sunmak.

Ülkelerin Ekonomik Durumları Araştırma Raporları

Her ülkenin ekonomik faaliyetlerinin araştırılması, durumlarının analiz edilmesi üzerine araştırmalar yapmak.

Fizibilite Raporları

Fizibilite raporu yatırımlar için hazırlanan çalışmaların bütünüdür. Bu çalışmalar yatırımın yapılması durumunda karlılıgının ne olacagını gösteren raporlamadır. Kısaca yatırımın ne kadar “yapılabilir” olduğunu gösteren bir rapor türüdür fizibilite raporları.

Proje Sonuç Raporları

Proje raporu belirli bir probleme çözüm bulma ya da beliren bir fırsatı değerlendirmeye yönelik, bir ekibin, başlangıcı ve bitişi belirli bir süre ve sınırlı bir finansman dahilinde, birtakım kaynaklar kullanarak, müşteri memnuniyetini ve kaliteyi göz önünde bulundururken olası riskleri yönetmek şartıyla, tanımlanmış bir kapsama uygun amaç ve hedefler doğrultusunda özgün bir planı başlatma, yürütme, kontrol etme ve sonuca bağlama sürecinin sonuçlarının değerlendirilmesidir.

Sektörel Araştırma Raporları

Sektörün büyümesi ve olumlu sonuçlar vermesinde ekonominin de büyük etkisi vardır. Sektörün karlılığı ve sektörün gelecekte olumlu yönde ilerlemesi, sektör de yer alan firmaların iyi sonuçlar elde edebileceğini gösterir. Bazı durumlarda ise tam tersi etki de çıkabilir. Ekonominin iyi olması bazı sektörlerin düşüş yaşamasına ve hatta bitmesine dahi yol açabilir.

Sektör analizinden sonra sektörde yer alan firmalar için firma analizi yapmak gerekir.

Piyasa Araştırma Raporları

Analiz ve araştırma gibi kavramların çok önemli bir hale geldiği günümüzde, başarılı olmanın en önemli şartı, gelişen ve hızla değişen piyasa koşullarını doğru tahmin edebilmektir.

Bir pazar hakkında bilgi toplamak, analiz etmek ve yorumlamak, bu piyasada satışa sunulacak bir ürün veya hizmet hakkında ve ürün veya hizmet için geçmiş, şimdiki ve potansiyel müşteriler hakkında; İşletmenizin hedef piyasaının özellikleri, harcama alışkanlıkları, konumu ve ihtiyaçları, bir bütün olarak endüstri ve karşılaştığınız belirli rakiplerin araştırmasına piyasa araştırması denilmektedir.

İllerin Ekonomik Durumları Araştırma Raporları

Her ilin ekonomik faaliyetlerinin araştırılması, durumlarının analiz edilmesi üzerine araştırmalar yapmak.

Bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan, kişi adlarından, sözcüklerden, şekillerden harflerden veya sayılardan oluşan her türlü işarete “marka” denir.

Ayrıca, 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde kararname’de  “Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir” şeklinde ifade edilmiştir.

Marka haklarına ilişkin hak düşürücü konular ve imtiyazlar bulunmamaktadır. Marka üzerinde her türlü tasarruf yetkisi yalnız marka sahibi tarafından kullanılabilir.

Marka çeşitli yönlerden aşağıdaki gruplara ayrılmaktadır

1. Ticaret markaları, hizmet markaları,
2. Ferdi markalar, garanti markaları, ortak markalar,
3. Tanınmış markalar,
4. Temsilci markaları,
5. Topluluk markası,
6. Uluslararası tescil (Madrid Protokolü). 

Ülkemizde Markaların tescili, korunması, sona ermesi ve bu konudaki diğer hususlar 556 sayılı Markaların Korunması Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname ile bu kararnamenin Uygulamasına Dair Yönetmelik ve Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı’nca çıkarılan tebliğlere göre uygulanmaktadır.

Marka değerlemesinin kullanım alanları

1. Pazarlama performansı ve pazarlama bütçesinin dağılımı,
2. Şirket iç yönetimi,
3. Lisans ve “Franchising” işlemleri,
4. Borçlanma,
5. Mali tablolar,
6. Şirket devralma, satın alma ve birleşmeleri,
7. Davalar,
8. Rekabet incelemeleri,
9. Vergi planlaması,
10. İflas ve yeniden yapılanma,
11. Sigorta,
12. Prim ve ikramiye belirleme,
13. Stratejik planlama ve hedef belirleme

Dünyada Yapılan İşlemlerde Marka Değerlemesi Kullanım Alanları

1. İç kontrol ve performans ölçümü
2. Bütçeleme çalışmaları
3. Menkul kıymet ihracı
4. Şirket satın alma
5. Lisans ücreti belirleme
6. İkramiye belirleme
7. Markanın izinsiz kullanım bedelinin hesaplanması
8. Kredi teminatı 

Vergi Mevzuatı Açısından Değerleme 

 Markalar, İktisadi işletmeye dahil iktisadi kıymetler Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ilişkin hükümlerine göre değerlenmektedir. V.U.K’ nun 269.maddesine göre;

1. Gayrimenkullerin mütemmim cüzleri ve teferruatı,
2. Tesisat ve makineler
3. Gemiler ve diğer taşıtlar,
4. Gayrimaddi haklar,
5. Gayrimenkuller

gibi değerlenmektedir.

Marka Değerlemesinde Finansal Modeller

1. Maliyete Dayalı Marka Değerleme
2. Piyasa Değerine Göre Marka Değerleme  
3. Sermaye Piyasalarına Dayalı Değerleme
4. İsim (Royalti) Haklarından Kurtulma Yöntemi
5. Fiyat Primi Yöntemi
6. Bileşik (Conjoint) Analiz Yöntemi
7. Markanın Artı Kazançlarını Dikkate Alan Diğer Yöntemler
8. Mali Oranlara Dayalı Olarak Yapılan Değerlemeler

Pazarlama Bakış Açısından Geliştirilmiş Modeller

1. Young&Rubicam (Brand Asset Valuator)
2. Millward Brown (BrandDynamics TM,BrandVoltageTM)
3. Total Research (EquiTrendTM)
4. Research International (Equity EngineTM)
5. Marka Varlığı 10 (The Brand Equity Ten)
6. Lippincott Mercer (Strategic Brand Assessment)
7. “EquityMap” Modeli
8. Ipsos Group (Equity*BuilderTM)

Karma Modeller 

1. Interbrand Yaklaşımı
2. Financial World Yaklaşımı
3. C. Nielsen Yaklaşımı
4. Brand Finance Yaklaşım
5. BBDO Modeli
6. Brand Rating Değerleme Sistemi
7. “Advanced Brand Valuation” Modeli
8. Sorgem Yaklaşımı
9. “Global Brand Equity Valuation” Modeli 

Markalar firmaların piyasa değerlerini belirleyen önemli unsurlardan bir tanesidir. Ancak markaların değeri aynı yıl içinde bile artan veya azalan bir şekilde dalgalı bir seyir izlemektedir. Çok değerli olan bir marka, çeşitli nedenlerle kısa bir süre içerisinde değersiz hale gelebilmektedir. Bu nedenle Marka değeri sürekli olarak değişmektedir. 

Markanın parasal değerini belirlemeye yönelik uygulamalar, marka değerinin en doğru nasıl hesaplanması gerektiği sorusunu da beraberinde getirmiştir. Uygulamada marka değerlemesi konusunda birçok matematiksel model olmasına rağmen, gerek şirketlerin farklı özelliklere sahip olması, gerekse maddi olmayan duran varlık olması sebebiyle, markanın yarattığı etkileri ölçmenin zor olması nedeniyle metotlar güvenilir sonuçlar vermemektedir. 

Geliştirilen değerleme modellerini üç ana başlık altında toplayacak olursak; Finansal modeller, Pazarlama bakış açısıyla geliştirilmiş modeller ve Karma modellerdir. 

Finansal modeller, tek taraflı ve statik olmaları, marka değerini etkileyen diğer değişkenleri göz ardı etmeleri sebebiyle, şirketin pazarlama politikası ve ağı gibi farklı değişkenleri de değerleme sürecine katan matematiksel modelleri geliştirme ihtiyacı doğmuştur. Bu sebeple, marka değerleme çalışmalarında, elde edilen tüm verileri değerlendirebilen, en az iki matematiksel model kullanılarak detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

Şirket Değerleme Raporu

Şirket değeri hesaplanırken teknik analiz ve temel analiz yapılarak, söz konusu şirketin gerçek değeri ortaya çıkarılır. Bunu yaparken şirketin cari durumu ve gelecekteki ekonomik şartlar da dikkate alınır.

Tasfiye Değeri Yöntemi 

• Tasfiye değeri, faaliyetin kesin bir şekilde durdurulması durumunda şirketin değeridir.
• Tasfiye değeri, iradi ya da mecburi bir tasfiye düşünülüp düşünülmediğine göre farklılık göstermektedir. Zira, bu durumlarda tasfiyenin az çok zor şartlarda gerçekleştirilmesi söz konusu. İradi tasfiye, her aktif kalemi için en iyi fiyatın elde edilmesi amacıyla aktif varlıkların makul bir süre zarfında satılmasıdır. Mecburi tasfiyede ise, aktif varlıklar mümkün olduğunca çabuk bir şekilde, çoğunlukla bir seferlik açık artırmada satılmaktadır.

Yeniden Yapma Değeri Yöntemi 

• Kurulu bir tesisin yeni baştan inşa edilebilmesi için yapılacak harcamaların toplamı yeniden yapma değerini verecektir. Diğer bir ifade ile, değerlemeye konu tesisin değerleme tarihinde, bütün özellikleri ile özdeş olduğu bir tesisi elde etmenin maliyetidir.

İşleyen Teşebbüs Değeri Yöntemi

• İşleyen teşebbüs değeri (going-concern-value), pazar değerinin araştırılmasında kullanılan bir kavramdır. İşletmenin bir bütün olarak devredilmesi halinde bulanacak değer olarak tanımlanır .
• Sinerji etkisine göre bütünün değeri parçaların değerlerinin toplamından daha fazla olacaktır. Dolayısıyla işleyen teşebbüs değerine göre işletmenin bir bütün olarak değeri onun parçalarının değerleri toplamından daha büyüktür. Bu yöntemde değerin hesaplanmasında işletmenin mevcut kazançlarının yanında gelecekte elde edebileceği potansiyel kazançlarının da dikkate alınması gerekmektedir.
• Şerefiye dikkate alınarak firma değeri denkliği;
• İşleyen Teşebbüs Değeri=Net Aktif Toplamı+Şerefiye

İndirgenmiş Nakit Akımları (Net Bugünkü Değer) Yöntemi

İskonto edilmiş nakit akışları yöntemi hesaplanırken şu aşamalar izlenecektir.

• Varlıkların ve yükümlülüklerin ayrımı yapılır, unsurlar tanımlanır (gelirler, yatırımlar, amortismanlar, vergiler, işletme sermayesi, diğer varlıklardaki artışlar/ azalışlar)   
• Geçmiş yıllar nakit akımları incelenir
• Nakit akımlarını etkileyen kalemlerin tahmini yapılır
• Genel varsayımlar ve çeşitli senaryoların (iyimser, kötümser ve normal) varsayımları belirlenir
• Nakit akımları tahmin edilir
• İskonto oranı tahmin edilir
• Artık değer (residual value) bulunur
• İndirgenmiş nakit akımları ile kullanılmayan fazla arsa, arazi ve stokların değeri toplanır bu toplamdan borçların bugünkü değeri çıkarılarak firma değerine ulaşılır
• Sonuçlar analiz edilir.  

Nakit Akımlarının muhasebe hesap kalemleriyle bulunması 

• Vergi ve faiz öncesi kâr (+)
• Amortismanlar (+)
• Vergi ödemesi (+)
• Temettü Ödemesi (-)
• Orta/Uzun vadeli kredi itfası (-)
• Nakit artışı (azalışı) (-)
• Ticari alacaklar artışı (azalışı) (-)
• Diğer alacaklar artışı (azalışı) (-)
• Stoklar artışı (azalışı) (-)
• Diğer cari aktif artışı (azalışı) (-)
• Kısa vadeli kredi artışı (azalışı) (+)
• Ticari borçlar artışı (azalışı) (+)
• Diğer borçlar artışı (azalışı) (+)
• Diğer cari pasif artışı (azalışı) (+)
• İşletme sermayesi ihtiyacı (-)
• Yatırımlar
• Kapasite artırıcı yatırımlar (-)

• İdame/yenileme yatırımları (-)
• Orta/Uzun vadeli kredi (+)
• Kıdem tazminatı karşılığı (+)
• Nakit sermaye artırımı (+)

=NAKİT AKIMLARI

Emsal Değeri Yöntemi 

• Emsal değer (benzer alım satımlar), gerçek bedeli bilinmeyen veya bilinemeyen bir varlığın, satılması durumunda benzerlerine göre sahip olacağı değer olarak tanımlanabilir.
• Değerlenecek varlığa emsal teşkil edecek benzer bir varlığın piyasada alınıp satılması durumunda, piyasada oluşan değer baz alınarak bir değer tespiti yapılabilir. Tespit edilen değer emsal değer olarak adlandırılmaktadır. Emsal değer yöntemi gayrimenkullerin alınıp satılmasında daha çok kullanılan bir yöntemdir.
• Emsal değere göre bir bina ya da arsanın değeri, binanın ya da arsaya emsal teşkil edebilecek, çevresinde bulunan benzer bina ve arsaların en son alım satım fiyatları dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

Net Aktif Değeri Yöntemi 

• Net aktif değer, en basit şekilde varlıkların cari piyasa koşullarında satılmaları durumunda elde edilebilecek nakit miktarı olarak tanımlanabilir. Varlıkların elde tutulmayıp, normal koşullar altında satılmaları durumunda sağlanacak gelirlerden, yapılan giderlerin çıkarılması ile net aktif değere ulaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla, varlıkların tarihi maliyetlerinin cari değerlere dönüştürülmesiyle bulunmaktadır.

Net aktif değer (NAD);

NAD=AD – BD

AD: İşletmenin aktiflerinin piyasa değeri, BD: İşletmenin borçlarının piyasa değeri.

Piyasa Değeri – Defter Değeri Yöntemi 

• Şirket Değeri=Seçilen Sektörün veya Piyasanın Ortalama PD/DD Oranı * Şirketin Defter Değeri (Öz Sermaye)

Ekspertiz Değeri Yöntemi 

• Ekspertiz değerinin diğer bir tanımı; “Şirket varlıklarının, ilgili uzmanlar tarafından varlıkların yaşları, kapasiteleri, teknolojileri, benzer varlıkların piyasa değerleri gibi faktörler göz önüne alınarak belirlenen değerdir” şeklinde tanımlanmıştır.
• Eksper, bilgi ve uzmanlığı nedeniyle görüşüne başvurulan kişidir. Değer tespitine konu varlığın rayiç değerin eksperler tarafından tespit edilmesinde ulaşılan değer, ekpertiz değerdir. Şirket açısından ekspertiz değer, sabit varlıkların piyasa fiyatları ile elden çıkarılması halinde elde edilecek değerdir. Ekspertiz değeri yöntemi firmanın piyasa durumunu, ürünlerini veya yönetimin becerilerini dikkate almaz. Bu yöntem daha çok varlık satışı olduğunda başvurulmaktadır.

Amortize Edilmiş Yenileme Değeri (Yeniden Değerlenen Net Aktif Yöntemi) 

• Yeniden değerlenen özvarlık değerleme yöntemi, özvarlık değeri yönteminden elde edilen bir yöntem olup, varlıkların tarihi maliyetlerinin cari değerlere dönüştürülmesi işleminden oluşmaktadır. Cari değerlere dönüştürülen varlıklar işletmenin değerini, varlıklardan borçların çıkarılması ile özvarlığın değeri belirlenmektedir. Yöntemi, özvarlık (net aktif) değeri yönteminden ayıran temel nokta, varlıkların tarihi maliyetlerinden cari değerlere yükseltilme olgusudur.

Temettü Verimi Yöntemi 

• Kâr dağıtımının hisse senetleri degeri üzerinde etkili oldugu ve hisse senedinin bugünkü değerinin, beklenen temettülerin bugünkü değerine eşit olacağı kabul edilmektedir.
• TV == Hisse Başına Ödenen Temettü / Hisse Senedi Piyasa Değeri

PO: Hisse senedi değeri

DT: Elde edilmesi beklenen temettü geliri

TV: Temettü verimi.          

Piyasa Kapitalizasyon Değeri Yöntemi 

• Hisseleri borsada işlem gören şirketlerin hisselerinin piyasa değeri ile hisse adedinin çarpımıyla bulunan değer piyasa kapitalizasyon değeridir (PKD).

Defter Değeri Yöntemi

Defter değeri (muhasebe değeri), belirli bir tarihte, tarihi değerle kayıtlı varlıkların muhasebe kayıtlarına göre belirlenmiş değeridir.       

Arbitraj Fiyatlama Modeli (Arbitrage Pricing Model-APM) 

• Arbitraj Fiyatlama Modelinde menkul kıymet getirisinin sektördeki ve piyasadaki faktörler tarafından oluşturulduğu ve getiri ile risk arasında pozitif ilişkinin varlığı kabul edilir. Bu faktörler gayri safi milli hasıla, enflasyon, para arzı, faiz gibi değişkenlerdir. Menkul kıymet sayısı arttıkça sistematik olmayan risk düşecek, fakat sistematik risk değişmeyecektir. Menkul kıymetin getirisi, risksiz faiz oranı ile değişken faktörlere göre menkul kıymetin taşıdığı risklerin toplamı olarak ifade edilmektedir.

Fiyat/Kazanç Oranı Yöntemi

Fiyat/Kazanç (F/K) oranı (Price/Earnings Ratio), işletmenin her 1 TL’lik hisse senedi başına düşen net kârına karşılık, yatırımcıların kaç TL. ödemeye razı olduklarını gösteren bir orandır.

• “Fiyat/Kazanç oranı bir şirket hissesinin piyasada oluşan fiyatının hisse başına elde edilen net kâr miktarına (veya şirket piyasa kapitalizasyon değerinin şirketin vergi sonrası net kârına) oranıdır. Değerleme yapılacak şirket için, şirketin kendi oranı ve/veya benzer şirketlerin ortalaması ile Şirket hisselerinin nominal değeri çarpılarak şirket değerine ulaşılır.”

Fiyat/Nakit Akım Oranı Yöntemi

F/NA=Hisse Senedi Piyasa Fiyatı / Hisse Senedi Başına Nakit Akım

Diğer bir ifadeyle F/NA oranı;

• F/NA=Hisse Senedi Piyasa Fiyatı / Hisse Başına Düşen Nakit Akımı (Net Kâr+Amortisman)
• Şirket Değeri=Seçilen Sektörün veya Pazarın Ortalama F/NA Oranı * Şirket Nakit Akımı
• F/NA oranının diğer bir tanımı şöyledir: “Bir şirketin değerini belirlerken başka şirketlerin verilerinden yararlanabilen bir metoddur. Fiyat/Nakit Akımı Oranı, bir şirketin piyasada oluşan hisse fiyatının şirketin hisse başına düşen nakit akımına oranıdır. Karşılaştırma yapılacak olan şirketin verileri ile bir veya birkaç oran belirlenir ve değerleme yapılacak şirketin nakit akımıyla çarpılarak bir değere veya değer aralığına ulaşılır.”